Voor: iedereen
Geschreven door: Melany Comperen-Vugts van Stotterteam Tilburg
Leestijd: ca 4 minuten
Broddelen… het is een nog vrij onbekende term in Nederland. Toch komt broddelen ongeveer net zo vaak voor als stotteren, of zelfs net iets vaker. Hoe komt het nu dat we er dan toch zo weinig over horen?
Definitie van broddelen
Dr. Yvonne van Zaalen (2022) omschrijft broddelen als volgt: Broddelen is een communicatiestoornis waarbij het een spreker niet lukt om zijn articulatietempo aan te passen aan de taalkundige en motorische eisen van het moment, als gevolg van een verstoorde balans in de coördinatie in de basale ganglia in de hersenen.
Dat is een hele mond vol. Het voert te ver om hier uitgebreid op in te gaan in deze blog. Makkelijker gezegd nemen mensen die broddelen te weinig tijd om hun taalplanning af te ronden, waardoor fouten in het spreken ontstaan. Om die fouten te herstellen en de verloren tijd in te halen, gaan ze sneller spreken, wat vaak juist zorgt voor meer fouten. Broddelen kan geassocieerd worden met het spreken van personen met een hoge snelheid in denken, handelen en associëren.
Als de taalproductie relatief gemakkelijk is, kunnen mensen die broddelen vloeiend en verstaanbaar spreken. Wanneer de taal echter complexer wordt en daarnaast ook nog afstemming op de luisteraar nodig is, moet de spreeksnelheid eigenlijk worden aangepast aan de complexere taal. Mensen die broddelen missen hierin een stukje remming. Wanneer het aanpassen van de spreeksnelheid dus niet goed lukt, ontstaat er ofwel een hoger dan normaal aantal niet-vloeiendheden ofwel onverstaanbare spraak.
Kenmerken van broddelen
Om te kunnen spreken van broddelen is er altijd (in bepaalde situaties, niet perse overal) sprake van een te snel en/of onregelmatig spreektempo en daarnaast één of meer van de volgende kenmerken:
- stopwoordjes, vaak ‘eh’ zeggen of je zin opnieuw beginnen;
- het inslikken of niet volledig uitspreken van woorden, zeker bij langere woorden, bijvoorbeeld hekopter ipv helikopter;
- pauzes nemen op de verkeerde plaats in de zin.
Het is belangrijk om te weten dat bovenstaande kenmerken niet altijd, in elke spreeksituatie aanwezig hoeven te zijn, terwijl het dan nog steeds om broddelen kan gaan.
Verwarring met stotteren
Broddelen wordt vaak nog niet (h)erkend en wordt nog vaak verward met andere (spraak- en taal) moeilijkheden. Het komt niet zelden voor dat iemand die broddelt gezien wordt als iemand die ‘gewoon slordig praat’, ongeïnteresseerd is, zenuwachtig is en/of stottert.
Dat stotteren en broddelen vaak met elkaar verward worden is niet zo heel gek; de spraak van een persoon die broddelt klinkt namelijk vaak ook niet vloeiend, bijvoorbeeld met veel stopwoordjes, herhalingen en het vaak opnieuw formuleren van zinnen. Daarnaast komen er ook regelmatig mengvormen broddelen-stotteren voor.
Toch is er ook een aantal belangrijke verschillen tussen broddelen en stotteren, namelijk:
- Bij stotteren zit het ‘m meer in de timing van de spraakmotoriek, waar bij broddelen de planning van de taal meer moeite kost, met andere woorden: het omzetten van je gedachten tot spraak;
- Gerichte aandacht zorgt voor broddelen vaak voor betere spraak, waar gerichte aandacht bij stotteren vaak zorgt voor verhoogde spanning, wat daarom juist averechts werkt.
Natuurlijk zijn er ook overeenkomsten tussen broddelen en stotteren. Zo kan bij zowel broddelen als stotteren sprake zijn van spreekangst, woordangst en angst voor bepaalde spreeksituaties door eerder opgedane negatieve ervaringen. Zo kan de ijsberg van Sheehan bij broddelen net zo relevant zijn als bij stotteren.
Broddelen versus te snel spreken
Broddelen is dus niet hetzelfde als ‘gewoon’ te snel spreken, ook wel met een moeilijk woord tachylalie genoemd. Er is een aantal belangrijke verschillen tussen tachylalie en broddelen:
- Bij tachylalie spreekt iemand zeer snel, waarbij de vloeiendheid en verstaanbaarheid van de spraak overeind blijft. Het spreektempo is over het algemeen altijd snel;
- Bij broddelen daarentegen, is het spreektempo vaak snel én variabel en zie je dat ofwel de vloeiendheid van de spraak, ofwel de verstaanbaarheid van de spraak, of beiden, verstoord raken.
Latere diagnose
Broddelen kan pas vanaf een jaar of 10 echt gediagnosticeerd worden. Vóór die tijd kunnen we al wel kenmerken herkennen van broddelen, maar is het lastiger om de diagnose te stellen. Dat heeft te maken met twee factoren:
- In de tienertijd gaat de articulatiesnelheid omhoog. Doordat men dan sneller gaat spreken, kan het zijn dat het broddelen dan pas tot uiting komt. De spreeksnelheid van jonge kinderen is vaak nog te laag om veel invloed te hebben op de vloeiendheid en verstaanbaarheid van de spraakproductie;
- In de kindertijd is het nog lastig te beoordelen of fouten in de taalproductie voortkomen uit een stoornis in de taalontwikkeling of alleen op onvoldoende aanpassing van de snelheid. Vanaf een jaar of 10 is de taalontwikkeling in een vergevorderd stadium, waardoor dit verschil makkelijker vast te stellen is.
Wat kunnen we betekenen?
Herken je je helemaal in bovenstaande tekst? Of stotter je en denk je dat er daarnaast wellicht ook sprake kan zijn van broddelen? Weet dan dat we hier binnen Stotterteam Tilburg samen met jou aan kunnen werken. We onderzoeken samen met jou binnen welke aspecten van de communicatie aanpassing nodig is, je krijgt inzicht in je eigen spreken en je leert concrete tools waarmee jij je spreken aan kan passen indien nodig.
Wil je meer lezen over broddelen, kijk dan eens op de website “Te snel voor woorden”.
©Stotterteam Tilburg – delen van deze tekst mag, graag zelfs! Vermeld dan wel de link en/of onze naam erbij.
